Gemeenschappelijke regelingen

Gemeenschappelijke regelingen

Gemeenschappelijke regelingen

Gemeenschappelijke regelingen zijn samenwerkingsverbanden van overheden. Zij hebben taken die samen efficiënter en effectiever kunnen worden uitgevoerd. Of taken die vragen om specialistische kennis en vaardigheden. De Nederlandse omgevingsdiensten van provincies en gemeenten zijn voorbeelden van gemeenschappelijke regelingen.

Controlerende organen ervaren afstand

Provinciale Staten en Gemeenteraden zijn controlerende organen. Zij ervaren vaak afstand tot gemeenschappelijke regelingen. En een gebrek aan mogelijkheden om hun rol van kadersteller, controleur en volksvertegenwoordiger goed te spelen. Daarom wilde Provinciale Staten van Flevoland onderzoeken wat hier aan kan worden gedaan.

Onderzoek naar opties om de afstand te verkleinen

Jean-Paul de Poorter van MMG Advies voerde het onderzoek voor Provinciale Staten uit. Daarbij keek hij speciaal naar opties voor de Staten om meer inhoudelijk betrokken te raken bij de Omgevingsdienst Flevoland Gooi en Vechtstreek. Belangrijke vragen waar de Statenleden zich in de toekomst vooral over willen buigen zijn: (1) waarop richt de omgevingsdienst zich (wat zijn de doelen en prioriteiten) en (2) welke maatschappelijke meerwaarde levert de omgevingsdienst (wat zijn de resultaten en effecten)?

De conclusies en aanbevelingen van het onderzoek gelden niet alleen voor Flevoland en Provinciale Staten. Ze kunnen ook de Staten en Raden van andere provincies en gemeenten inspireren om anders om te gaan met gemeenschappelijke regelingen. Daarom een samenvatting van de belangrijkste conclusies en aanbevelingen.

Een dynamische en proactieve houding van Staten en Raden

Staten en Raden kunnen zelf veel doen om inhoudelijk bij gemeenschappelijke regelingen betrokken te zijn. En om zicht en grip te krijgen op de doelen en prioriteiten van deze samenwerkingsverbanden, alsmede op de resultaten en effecten. Daar is wel een dynamische en proactieve houding voor nodig. En de wil om met een beleidsmatige bril naar een gemeenschappelijke regeling te kijken met de bestaande mogelijkheden en instrumenten. Want die zijn talrijk, zowel wettelijk als bovenwettelijk.

Beschikbare instrumenten

Van ieder samenwerkingsverband verschijnen voor 15 april een kadernota en een voorlopig jaarverslag. De kadernota bevat de beleidsmatige en financiële kaders voor het jaar erna. Het voorlopig jaarverslag de voorlopige jaarrekening. Vervolgens verschijnen de ontwerpbegroting en het jaarverslag van ieder samenwerkingsverband. De ontwerpbegroting laat zien wat er het komend jaar beleidsmatig en financieel gaat gebeuren. Het jaarverslag gaat over het afgelopen jaar. De hiervoor genoemde documenten zijn wettelijk verplicht. Bovenwettelijke mogelijkheden van Staten en Raden zijn onder andere het ontvangen van reguliere verantwoordingsrapportages over de gerealiseerde inhoudelijke, financiële en organisatorische resultaten. En ook het informatierecht voor incidentele informatievoorziening.

Werken met rapporteurs

Een dynamische en proactieve houding vergt tijd. En niet alle Staten- en Raadsleden kunnen tijd vrijmaken in de veelheid van dossiers. Daarom wordt er steeds meer gewerkt met rapporteurs. Dan gaan enkele Staten- en Raadsleden met steun van de griffie daadwerkelijk de diepte in. Waarna zij hun bevindingen delen met de voltallige Provinciale Staten of Gemeenteraad. Dat is effectief en efficiënt.

Methode Duisenberg

Vooral de methode Duisenberg is in beeld. Deze methode is genoemd naar de bedenker ervan, het Tweede Kamerlid Duisenberg. Kern is dat een rapporteur van de coalitie en een rapporteur van de oppositie de gemeenschappelijke regeling met de methode analyseren. Waarna zij hun bevindingen, conclusies en aanbevelingen delen. Dan komen alle Staten- en Raadsleden in een gelijke informatiepositie, zodat beraadslagingen en politieke debatten over de betreffende gemeenschappelijke regeling beter kunnen worden gevoerd. De methode werkt ook positief voor de ongelijkheid die wel bestaat in de ondersteuning en informatievoorziening tussen colleges aan de ene kant en Staten en Raden aan de andere kant.

Een vast inhoudelijk gesprek

Een vast inhoudelijk gesprek per jaar tussen college en Staten/Gemeenteraad over doelen en prioriteiten en resultaten en effecten van een gemeenschappelijke regeling kan dubbel positief zijn. Provinciale Staten of Gemeenteraad kan zijn rol dan (nog) beter pakken. En de eigen ambtelijke organisatie en het werkapparaat van de gemeenschappelijke regeling kunnen beleid en uitvoering beter afstemmen, omdat de leidende politiek-bestuurlijke prioriteiten duidelijk zijn gemaakt.

Zo’n goed gesprek kan het beste worden gehouden in het voorjaar. Dan kunnen Staten en Gemeenteraad invloed hebben. Want op dat moment zijn de kadernota en het voorlopig jaarverslag al beschikbaar. Terwijl de specifieke opdracht aan de gemeenschappelijke regeling voor het komend jaar nog moet worden vastgesteld.

Meer informatie

Wilt u meer informatie over dit onderzoek? Of wilt u vrijblijvend praten over wat MMG Advies voor u kan betekenen? Neem contact op met Jean-Paul de Poorter via 06-24928798 of poorter@mmgadvies.nl

Leestips

Grip op regionale samenwerking, handreiking voor gemeenteraadsleden en griffiers

Greep op het ongrijpbare, handreiking nieuwe vormen van controle en verantwoording in een samenwerkend lokaal bestuur

Methode Duisenberg

neem contact op